Агар қувват бериш қурилмаларининг асосий турлари ҳақида гапирадиган бўлсак, булар ўзгарувчан токли секин ишлайдиган қувват бериш қурилмалари - AC ва тез ишлайдиган доимий токли қувват бериш қурилмалари - DC ҳисобланади . AC қувват бериш қурилмалари бир фазали 230В ёки уч фазали 400В бўлиши мумкин, шунинг учун кучланишдан келиб чиқиб қувват берувчи қурилманинг қувватини аниқлаш тўғри эмас. Қувват бериш қурилмасининг қуввати то кучи билан, яъни Амперларда A ўлчанади, қулайлик учун у баъзан киловатт кВт да кўрсатилади.

Келинг, батафсилроқ тушуниб олайлик.

AC ёки секин қувват бериш станциялари шунчаки "ақлли" ўзгарувчан ток коммутаторлари бўлиб, улар мавжуд ўзгарувчан токни (уни ҳеч қандай тарзда таъсир қилмасдан ёки уни ўзгартирмасдан) кабел орқали электр машинасига, автомобилнинг ўзида жойлашган борт қувватловчисига етказиб беради, ва қувват бериш тезлиги бевосита унинг қувватига боғлиқ бўлади. Улар махсус сигнал симлари орқали қувват бериш жараёнини бошқаради ва қуйидаги муҳим функцияларни бажаради:

Қувват бериш жараёнини электр транспорт воситаси билан мувофиқлаштириш, шундан кейингина ток узатилади ва қувват бериш якунланганида у ўчирилади;

Қувватни назорат қилиш - электр транспорт воситасининг максимал рухсат этилган оқимини кўрсатади ва электр транспорт воситаси тармоқни ортиқча юкламаслиги ва автоматларни "ўчириб қўймаслиги" учун уни бошқаради;

Хавфсизлик - қувват бериш кабелида ёки станция корпусида, шунингдек, электр транспорт воситасининг ўзида унинг сирқиб чиқиши аниқланса, токнинг фавқулодда ўчирилиши учун жавобгардир. Ерга уланишнинг сифати ва ишлаш қобилиятини кузатиб боради.

Мураккаб AC қувват бериш станциялари кўпинча қўшимча функцияларга эга: “юклаб олинган” киловатт ҳисоблагичлари, ушланиб қолишлар таймерлари, юкламани бошқаришнинг ақлли функциялари (динамик баланслаш), бошқаришнинг булутни ва мониторинг тизимларига уланиш ва бошқалар.

Шундай қилиб, бир хил AC станциясида турли хил электр транспорт воситалари турли қувватни истеъмол қилиши мумкин.

Мана, ёрқин мисол

AC станцияларида

GB/T AC улагичларида

Linktour k-one электромобили бор-йўғи 3 кВт/соат олади, Baic EU5, ва бошқалари энди 7 кВт/соат олади, масалан , хитойнинг Tesla model 3 эса барча 3 та фазани қабул қилиб олади ва эндиликда 11 кВт/соат истеъмол қилади.

Type 2 туридаги улагичда -

Mercedes EQC каби электр транспорт воситаларининг асосий ҳажми 11 кВт/соатни, Европача Теsla S аллақачон 22 кВт/соатни олади, Renault Zoe умуман олганда - 43 кВт/соат ни олади.

Мана бошладик, битта станциянинг ўзида 3 дан 43 кВ/соатга чиқди.

AC станциясидан фарқли ўлароқ, DC станциясида батареяга тўғридан-тўғри қувват бериш мумкин, бу ерда ўрнатилган қувват манбаи кучига боғлиқлик йўқ. Aммо батареяга, унинг қувватига ва ҳаво ҳарорати каби кўплаб бошқа омилларга боғлиқ ҳолда ҳали ҳам чекловлар мавжуд, аммо қувват бериш тезлиги ўзгарувчан токка нисбатан ҳали ҳам 5-10 баравар тезроқ.

Кучли ўзгарувчан ток конверторлари (40–200 кВт ва ундан ҳам кўпроқ) ерда турган ҳолда қолади ва қувват ва сигнал кабелларини ўз ичига олган махсус улагичлар орқали тўғридан-тўғри батареяга уланади. DC станцияси нима учун жавоб беради?

Қувват бериш жараёнини электромобил билан мувофиқлаштиради ва фақат мувофиқлаштиришдан сўнг токни ёқади, охирида уни ўчиради;

Зарядлаш жараёнини ортиқча юкламасиз ва қизиб кетмасдан амалга ошириш учун BMS (Battery Management System - батареяни бошқариш тизими) буйруқлари бўйича токни чеклайди ва тартибга солади;

Қувват бериш жараёнининг хавфсизлигини назорат қилади - қувват бериш кабелида ёки станция корпусида, электр транспорт воситасининг ўзида токнинг сирқиб чиқиши ёки ерга уланишда муаммолар юзага келганда токни ўчиради;

Ҳаддан ташқари қизиб кетмаслик учун улагичларнинг ҳароратини назорат қилади.

Масалан, суюқ совутиш ва катта аккумуляторга эга бўлган Tesla Model 3 авжига чиққанида 250 кВт/соат қувват олиши мумкин, эскирган Nissan Leaf эса бор-йўғи 10 кВт/соат олади, Ўзбекистонда кенг тарқалган Volkswagen e-Lavida эса завод томонидан 50 кВт билан чекланган.

TOK BOR мобил иловасида сиз улагичларнинг турларини, уларнинг доимий ток станциясидаги қувватини ва қайси электр станциясида жойлашганлигини кўришингиз мумкин.